Kalite Çalışmalarında Endüstri Mühendisliği

Kalite, gereksinimlere uygunluk olarak tanımlanabilir. Diğer bir ifadeyle, kalite bir hizmetin veya ürünün bir gereksinimi karşılayabilme yeteneğiyle ilgili vasıf ve kendine has özelliklerinin toplamıdır.

Kalitenin 8 boyutu şunlardır:

1.    Performans: Üründe bulunan birincil özellikler.

2.    Diğer unsurlar: Ürünün çekiciliğini sağlayan ikincil karakteristikler.

3.    Uygunluk: Spesifikasyon, standart ve belgelere uygunluk.

4.    Güvenilirlik: Ürünün kullanım ömrü içerisindeki performans özelliklerinin sürekliliği.

5.    Dayanıklılık: Ürünün kullanılabilirlik özelliği.

6.    Hizmet görürlük: Ürüne ilişkin sorun ve şikayetlerin kolay çözülebilirliği.

7.    Estetik: Ürünün albenisi ve duyulara seslenebilme yeterliliği.

8.    İtibar: Ürünün ya da diğer üretim kalemlerinin geçmiş performansı.

Endüstri mühendislerinin kalite üzerine çalışmaları daha çok süreçlerin kalitesini artırmaya yöneliktir. Yani bir sürecin sonraki sürecin istediği uygunlukta sonuçları üretmesiyle ilgilidir. Bir kerede doğru şekilde yerine getirilen süreçler veya faaliyetlerle ilgilenir.

Kapasitesi sabit tutulan bir üretim sürecinde, kalitedeki ve üretim miktarındaki değişim arasında 8 tür ilişki tanımlanabilir:

1.    Üretim miktarı artarken kalitenin artması,

2.    Üretim miktarı artarken kalitenin aynı kalması,

3.    Üretim miktarı aynı kalırken kalitenin artması,

4.    Üretim miktarı artarken kalitenin düşmesi,

5.    Üretim miktarı azalırken kalitenin artması,

6.    Üretim miktarı aynı kalırken kalitenin düşmesi,

7.    Üretim miktarı azalırken kalitenin aynı kalması,

8.    Üretim miktarı azalırken kalitenin düşmesi.

1., 2. ve 3. durumda verimliliğin arttığı; 6., 7. ve 8. durumda verimliliğin azaldığı açıktır. Fakat 4. ve 5. durumda verimliliğin artıp artmadığı açık değildir.

Aşağıdaki örnekte ise kalite artışıyla nasıl verimlilik artışının sağlanabildiği görülecektir:

Dinamik fabrikada saatte %20’si kusurlu olmak üzere 100 adet ürün üretilmektedir. Üst yönetim, sürekli olarak kaliteyi iyileştirerek verimlilik artışı sağlayabilecek konular üzerinde çalışmaktadır. Üst yönetime göre, %20 kusur oranının anlamı, toplam maliyetin %20’sinin iyi olmayan ürünlere ayrılmasıdır. Dinamik fabrikanın yöneticileri süreci iyileştirebilirlerse kusurlu ürün üretiminde kullanılan kaynaklar ek iyi ürünlerin imalinde kullanılabilecektir. Yöneticiler ek bir maliyete gerek olmaksızın süreci iyileştirerek kusurlu oranını %10 düzeyine indirebilirler. Böylelikle verimlilikte artış sağlanmış olacaktır (Çizelge 1.4). Sonuç olarak verimlilikte artış sağlamanın ön koşulu kalite ve/veya süreç iyileştirme çalışmaları yapılmasıdır [Bozkurt, 2003].

Endüstri mühendisliği literatüründe kalite üzerine birçok teknik bulunmaktadır. İstatistiksel proses kontrol, toplam kalite yaklaşımı, kalite fonksiyon yayılımı, hata türleri etki analizi, altı sigma, poke-yoke gibi teknikler kalite artırmada endüstri mühendislerinin yararlandığı tekniklerdir. Bunlardan kalite fonksiyonu yayılımı spesifik olarak ürün kalitesiyle ilgilenir. Bu yöntemlerden hiç biri bir diğerinin muadili diye düşünülmemelidir. Her biri kullanılacağı yere göre değerlendirilmeli ve çalışmalarda bu tekniklerin doğru sentezlerinden yararlanılmalıdır.

 kalite, verimlilik, endüstri mühendisliği